مقاله «بسترهای آزادی و جبر» از میز «در پرتو خرد» منتشر گردید.
این مقاله مکمّل مقاله «نظام اسلامی، شگفت‌ترین نظام» است.
در این مقاله بسترهای آزادی و جبر را می‌شناسیم:
از حوزه‌های جبر تکوینی گرفته تا حوزه‌های جبر قانونی (یا همان اکراه)
و با انواع جبر و اکراه آشنا می‌شویم.
جایگاه اختیار و آزادی را پیدا می‌کنیم.
و خواهیم دید تنها آزادی حقیقی، حاصل جبر رحمانی است
و اسلام تجسم بیشترین آزادی حقیقی و کمترین جبر است.
در بخشهای پایانی این مقاله می‌خوانیم:
هر چند به دلایل سیاسی، آزادی انسان در بوق و کرنا پیچیده است و با زر ورق‌های فراوانی آراسته شده است، اما واقعیت این است که سرتاسر وجود پر از جبر تکوینی و بی‌واسطه است.
علاوه بر این که هر نظام اجتماعی نیز نیازمند جبر قانونی و با واسطه است و تکیه گاه نهایی نظام قانونی نیز جبر تکوینی است.
جبر تکوینی، قابل طبقه بندی به جبر عقلانی و جبر غیر عقلانی است.
بدترین جبر غیر عقلانی، ۱ـ جبر شیطانی پنهان در اسارت هوس است و ۲ـ جبر شیطانی پنهان در هویت سازی رسانه‌ای است.
با نگاه موشکافانه، به راحتی می‌توان دید که در پس همه شعارهایی که داده می‌شود، آزادی حقیقی انسان کیمیایی است که بسیار به ندرت یافت می‌شود.
تنها آزادی حقیقی مطلق، آزادی ذاتی خداوند است.
اما انسان نیز با ترقی در پله‌های کمال انسانی و اوج در عبودیت خداوند، طعم آزادی حقیقی را می‌تواند بچشد.
تنها کسانی که از تمامی قافله‌های ترقی عقب افتاده‌اند، نظام جبری، آن هم به عنوان آخرین گزینه و بسیار محدود و با شرایط پیچیده، اجراء می‌شود.
از این رو به جرأت می‌توان گفت بیشترین آزادی واقعی و کمترین جبر عقلانی تنها در اسلام مجسم می‌گردد.
مشروح مقاله «بسترهای آزادی و جبر» را در میز «در پرتو خرد» مطالعه کنید.