آیا دعای کافر مستجاب می‌شود؟
یک اشکال این است که همچنان که دعای ما مستجاب می‌شود، دعای اهل باطل هم مستجاب می‌شود، چه امتیازی بین ما و اهل باطل است؟
پاسخ:
دعا دو حکم دارد: یکی حکم تکلیفی و یکی هم حکم وضعی.
از نظر حکم تکلیفی، دعاء غیر خدا و اولیاء خدا حرام است و جایز نیست.
اما از نظر وضعی یعنی اثر دعاء که استجابت است…
اثر وضعی دعاء یعنی استجابت، نسبت به مؤمن وعده داده شده است. پس اگر کسی خدا را با شرایط آن بخواند، خداوند استجابت می‌کند.
وَ قالَ رَبُّكُمُ ادْعُوني أَسْتَجِبْ لَكُمْ إِنَّ الَّذينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبادَتي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ داخِرينَ (غافر 60)
و پروردگارتان فرمود: «مرا بخوانيد تا شما را اجابت كنم. در حقيقت، كسانى كه از پرستش من كبر مىورزند به زودى خوار در دوزخ درمىآيند.»
البته روشن است که استجابت برای مؤمن، دائر مدار مصلحت اوست.
لذا اگر زمان استجابت به مصلحت مؤمن نباشد، خداوند استجابت آن را به تأخیر می‌اندازد.
و اگر اصل استجابت به مصلحت او نباشد، یا مصلحت اقوی در عدم استجابت باشد، خداوند به شکل دفع بلا یا قضاء حوایج دیگر یا ذخیره برای آخرت و یا… جبران می‌کند.
اما آثار وضعی دعاء کافر
کافر سه قسم تصور می‌شود
۱) کافر مستضعف
استجابت دعای کافر مستضعف، هیچ مانعی عقلی و شرعی ندارد.
البته خداوند وعده‌ی استجابت به کافر نداده است، این فضل اوست که اختیارش به دست خود اوست.
لذا دلیل بر حقانیت کافر هم نیست.
۲) کافری که زمینه هدایت دارد
در این مورد هم به اقتضای فضل الهی احتمال مستجاب شدن هست، به خصوص دعاهایی که زمینه هدایت او را فراهم می‌آورد.
۳) کافری که به اختیار خودش زمینه هدایت ندارد
ممکن است خداوند دعای چنین کافری را از باب امهال، استدراج و املاء اجابت کند.
تا از یک سو اتمام حجت بیشتری بر او شود، مانند استجابت دعای فرعون.
و از سوی دیگر اگر حسنه‌ای در دنیا انجام داده در همین دنیا خداوند با او تسویه حساب نماید
مانند استجابت دعای پادشاه کافر که حاجت مؤمنی را برآورده کرده بود.
دو نکته ضروری:
نکته نخست این که دعای مضطر به اجابت می‌رسد، ولو مضطر کافر باشد.
علت آن هم این است که در حال اضطرار موانع فطرت برطرف شده و کافر به فطرت الهی خودش بازمی‌گردد.
نکته دوم این که همه آن چه گفته شد، در دعاء کافر به نفع خودش بود.
اما نفرین (دعای بر علیه دیگران) کافر مظلوم بعید نیست مستجاب شود، تجربه نیز شاهد بر این امر است و ممکن است از اطلاقات ادله هم این مطلب را استفاده کرد.
آیا دعای کافر مستجاب می‌شود؟
یک اشکال این است که همچنان که دعای ما مستجاب می‌شود، دعای اهل باطل هم مستجاب می‌شود، چه امتیازی بین ما و اهل باطل است؟
پاسخ:
دعا دو حکم دارد: یکی حکم تکلیفی و یکی هم حکم وضعی.
از نظر حکم تکلیفی، دعاء غیر خدا و اولیاء خدا حرام است و جایز نیست.
اما از نظر وضعی یعنی اثر دعاء که استجابت است…
اثر وضعی دعاء یعنی استجابت، نسبت به مؤمن وعده داده شده است. پس اگر کسی خدا را با شرایط آن بخواند، خداوند استجابت می‌کند.
وَ قالَ رَبُّكُمُ ادْعُوني أَسْتَجِبْ لَكُمْ إِنَّ الَّذينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبادَتي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ داخِرينَ (غافر 60)
و پروردگارتان فرمود: «مرا بخوانيد تا شما را اجابت كنم. در حقيقت، كسانى كه از پرستش من كبر مىورزند به زودى خوار در دوزخ درمىآيند.»
البته روشن است که استجابت برای مؤمن، دائر مدار مصلحت اوست.
لذا اگر زمان استجابت به مصلحت مؤمن نباشد، خداوند استجابت آن را به تأخیر می‌اندازد.
و اگر اصل استجابت به مصلحت او نباشد، یا مصلحت اقوی در عدم استجابت باشد، خداوند به شکل دفع بلا یا قضاء حوایج دیگر یا ذخیره برای آخرت و یا… جبران...