شکی نیست که گناه اولین و آخرین بر گردن ابوبکر و عمر یعنی اول ظالمین به امیرالمؤمنین است.

به لحاظ غصب خلافت، در مسئولیت ابوبکر و عمر نسبت به گناه اولین و آخرین از آغاز اسلام هیچ ابهامی وجود ندارد.

اما چرا گناه اولین و آخرین از آغاز آفرینش به گردن آنهاست؟

درک مسئولیت ابوبکر و عمر، نسبت به این امر، نیازمند درنگی شایسته است.

پرسش یاد شده چند پاسخ دارد:

پاسخ یکم: قانون رضایت به اعمال دیگران

هر کسی که به عمل قومی راضی باشد از آنان شمرده می‌شود.

مسلما ابوبکر و عمر به تمامی عصیان‌های عالم آفرینش، به خصوص نپذیرفتن ولایت آل محمد علیهم السلام در همه امتهای پیشین راضی بودند.

برای توضیح بیشتر این پاسخ به «انتقام امام زمان ع از کسايی که امام حسين ع رو نکشتن» مراجعه نمایید.

پاسخ دوم: قانون نیت

یکی از دلایلی که برای خلود اهل جهنم است نیت آنان به عصیان تا ابد است.

مسلما ابوبکر و عمر اگر زنده بودند و فرصت می‌کردند تمام گناهان اولین و آخرین را مرتکب می‌شدند.

برای توضیح این بیشتر به «سودآورترین معامله، پاداش نکرده‌ها (الاعمال بالنیات۲)» مراجعه نمایید.

پاسخ سوم: نقش ابوبکر و عمر در امتحانات عوالم پیشین

ابوبکر و عمر در امتحانات عوالم پیشین، نه تنها خود از خداوند فرمانبرداری نکردند که بماند، بلکه دیگران را نیز از فرمانبرداری خداوند ترساندند و تشویق به مخالفت با فرمان الهی کردند.

امتحانات عوالم پیشین بستر بسیاری از اموری است که در دنیا اتفاق افتاده است.

از جمله این امور، معصیت معصیت‌کاران است.