البته و صد البته چهارشنبه سوری یک آیین سنتی است! البته و صد البته و هزار البته یک شب هزار شب نمی‌شود! آبروریزی تمدن دو هزار و پانصد ساله هم اصلا و ابدا لازم نیست! ایجاد و رعب و وحشت هم که اصلا و ابدا توحش نیست! … فقط یک لحظه تصوُر کنید که چهارشنبه سوری آئینی مذهبی بود!!! دیگر صد آه و هزار واویلاه!!! ادا و اطوار روشنفکری گل می‌کرد!...

حالا چه بر سر امیرالمؤمنین آمده، آن را دیگر خدا می‌داند و بس! تازه او هم خطاب به پیامبر گفت فاطمه از من پنهان کرد، تو او را سؤال پیچ کن! مگر زخم تک تک این دلها التیام یافتنی است؟! آیا این جنایت قصاص شدنی است؟! در این حادثه سیاه تاریخ، چگونه می‌توان عدالت را اجرا کرد؟!...

این آتش با قلب علی چها کرد، بماند! این آتش چها به سر حسن و حسینِ علی آورد، بماند! این آتش چگونه شرر به جان پیامبر انداخت، بماند! این آتش چطور هنوز هم زبانه می‌کشد و دودش همه عالم را پر کرده، بماند! این آتش چگونه همه عالم و آدم را به خاکستر نشاند، بماند!…

حضرت پاسخ داد: (سرمایه گذاری متفرق بهتر است. دلیلش هم این است که) اگر زیانی به یکی از آنها بخورد، مال (و سرمایه) دیگر سالم می‌ماند. اما سود تمام آنها در آخر یک جا جمع می‌شود… نتیجه می‌گیریم که در سیاست اقتصادی، امنیت سرمایه مهم‌تر از سود بیشتر است.

معاویه... سوگند به خدا که تا کنون دانشی جامع‌تر و استوارتر از این نشنیده‌ام. ولید گفت: اگر دانش و قضاوت امیرالمؤمنین شگفت زده‌ات کرده، پس به خاطر چه چیز با او جنگیدی؟ معاویه (با ادعایی دروغین) پاسخ داد: اگر نبود که ابوتراب عثمان را به قتل رساند و بعد از آن (در جنگ صفین) ما را نیز نابود کرد، ما از او می‌پذیرفتیم. پس از مدتی سکوت رو به اهل مجلس کرد و گفت: آگاه باشید که (نوشتجات علی را نابود نمی‌کنیم اما) نمی‌گوییم اینها از نوشتجات علی بن ابی طالب است، بلکه ادعا می‌کنیم اینها از نوشتجات ابوبکر است که نزد فرزندش محمد باقی مانده بود. از این رو ما آنها را مطالعه کرده و از آن استفاده می‌کنیم...

مرحوم آشیخ محمد باقر ملکی میانجی رضوان الله تعالی علیه که از شاگردان مرحوم میرزا مهدی اصفهانی و از اساتید تفسیر زمان آیة الله بروجردی بود، سفارش می‌فرمود (نقل به مضمون): هر چند اقتضای نظم و برنامه ریزی این است که برای هر کاری مقدار معینی وقت تعیین کنیم؛ اما برای نماز وقت نگذارید که مثلا از اول اذان تا بیست دقیقه وقت برای نماز و بعد از بیست دقیقه وقت… این کار را نکنید، بگذارید هر چقدر حالتان مقتضی است نماز طول بکشد، حالا می‌خواهد ده دقیقه باشد یا یک ساعت. هرگز برای نماز وقت محدودی نگذارید.

هنگامی که روز قیامت فرا رسد شیطان با افساری از آتش آورده می‌شود. اما عمر با دو افسار آتشین به صحنه قیامت آورده می‌شود. شیطان رو به عمر کرده و فریاد می‌زند مادرت به عزایت بنشیند تو دیگر کیستی؟! مثل منی که اولین و آخرین خلایق را گمراه کردم یک افسار آتشین دارم اما تو با دو افسار مهار شده‌ای! عمر پاسخ می‌دهد من همانی هستم که فرمان دادم و اطاعت شدم و خداوند فرمان داد و عصیان شد.

امام کاظم می‌ٔفرماید: بهترین دختران کسی است که او را دوست داشته باشی، عاقل هم باشد، ادب هم داشته باشد. این چنین فردی تربیت شده است و خودکار وظایفش را انجام می‌دهد و نیازی به امر و نهی ندارد. پله دوم کسی است که دوستش داشته باشی، عاقل هم باشد، اما ادب نداشته باشد. از این رو برای تربیت او نیاز به امر و نهی داری. پله پایین‌تر کسی است که دوستش داشته باشی، اما نه عاقل باشد و نه با ادب. این چنین کسی چون دوستش داری قابل تحمل است. آخرین پله کسی است که نه دوستش داری و نه عقل و ادب دارد. از چنین کسی آن چنان بگریز و دور شو که میان تو و او اقیانوس اطلس فاصله اندازد…

عدالت را همه دوست دارند و آن را می‌ستایند… بیاییم سر این که کسی، کسی را به ظلم و ستم بکشد، اینجا چی؟ اگر مظلوم ما باشیم که معلوم است دیگر دمی از عدالت زبانمان خاموش نمی‌شود. اما در مورد ظلم به دیگران که می‌شود، اما و اگر درست می‌کنیم که بله اعدام بد است، خشونت، خشونت می‌آورد و… اگر دستگاه قصاص درست و حسابی راه بیفتد، جرم و جنایت تعطیل می‌شود و حرمت انسانها بیشتر و بهتر نگه داشته می‌شود. آری قصاص، هم عدالت است و هم بازدارنده و هم ضامن حیات! این مطلب عقلی است، یعنی حساب دو دو تا چهار تا دارد، یعنی کاری به هیچ دین و مذهبی ندارد. حالا بوق کرنا دست کسانی است که خودشان ملیونها جنایت می‌کنند و بعدش هم انسان دوست می‌شوند و فریاد حقوق بشرشان گوشها را کر کرده است. بماند…

هیچ فکر کردید که دل هم زخمی می‌شود؟! دل هم مجروح می‌شود؟! سریع‌ترین اسلحه برای زخمی کردن دل هم دم دست است، همین زبان بی صاحب! یک کلمه، تنها یک کلمه کوچک، چها که با دل نمی‌کند! گاهی زخمش یک عمر هم التیام نمی‌یابد!… ما با دل خلایق چها کرده‌ایم؟! اگر پای قصاص به میان بیاید…!!!

همه خوبی‌ها در فرج امام زمان علیه السلام به ثمر می‌نشیند. و جهان هم همه زیبایی‌هایش را در عصر ظهور به نمایش می‌گذارد. با یک حساب سر انگشتی معلوم است دیگر هر اندازه معرفت به خوبی‌ها بیشتر باشد همان اندازه هم انتظار ظهور بیشتر می‌شود. من و تو چقدر مشتاق ظهوریم و چه انداز منتظر فرج؟!

پيامبر صلى الله عليه و آله به ابوهريره فرمود: تو چگونه فكر مى كنى ؟ عرض كرد: طبق آنچه خداوند در قرآن فرموده : (صاحبان خرد در اسرار آفرينش آسمانها و زمين مى انديشند)، من هم درباره اسرار آسمان و زمين مى انديشم . پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود: فكر كردن يك ساعت تو بهتر از يك سال عبادت است. سپس به ابن عباس فرمود: تو چگونه فكر مى كنى ؟ او در پاسخ گفت : (من درباره مرگ و وحشت روز قيامت مى انديشم ) پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود: فكر كردن يك ساعت تو بهتر از هفت سال عبادت است. بعد به آن صحابه فرمود: تو چگونه مى انديشى ؟ او در پاسخ عرض كرد: (من درباره آتش جهنم و وحشت و سختى آن مى انديشم). پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود: فكر كردن يك ساعت تو بهتر از هفتاد سال عبادت است. به اين ترتيب ، مساله اختلاف در انواع تفكر و انديشه حل گشته و روشن شد كه پاداش فكر كردن بستگى به نيتها دارد.

علامه مجلسی رضوان الله تعالی علیه می‌فرماید: ابن ابی الحديد در شرح نهج البلاغة[1] از يحيی بن سعيد حنبلی روايت كرده كه گفت من حاضر بودم نزد اسماعيل بن علی حنبلی كه پيشوای حنابله بغداد بود و مردی از حنابله قدری از مردی از اهل كوفه طلب داشت او بنزد اسماعيل آمد. اسماعيل از او پرسيد كه با غريم خود چه كردی؟ طلب خود را از او گرفتی؟ گفت: بيزار شدم از طلب...

اگر زنی برای مسئله‌ی شرعی به خانه من بیاید، وظیفه من پاسخ دادن به اوست. حالا اگر در همان لحظه هم امام زمان علیه السلام به امامزاده تشریف بیاورند و توقف کوتاهی داشته باشند، به جوری که اگر من پاسخ مسئله شرعی این زن را بدهم، از دیدن ایشان محروم می‌شوم. در این صورت جواب این زن را رها نمی‌ٔکنم، هر چند که از دیدن آن حضرت محروم گردم…

برخی از اصحاب پیامبر (عمر، پیوسته) اهل فرار بود، (هرگز) تیری پرتاب نکرد و شمشیر و نیزه‌ای نزد. زمان خطر و جنگ، به گوشه و کنار پناه می‌برد و خود را پنهان می‌کرد و یا به بهانه بیماری از میدان در می‌رفت و همچون حیوان ضعیفی که قدرت هیچ دفاعی ندارد، به گوشه‌ای می‌خزید. هنگامی که دشمن را می‌دید از ترس و پستی، پشت به دشمن کرده و فرار می‌کرد. اما زمان آرامش و تقسیم غنائم، زبان برّانی داشت، و هم چنان که خدا در قرآن فرموده «با شما با زبان برّان برخورد کرده و حریصانه به دنبال غنائم بودند. (الأحزاب19) عمر با این که در زمان جنگ آن چنان بود، اما در زمان آرامش [در موارد متعددی] اصرار به گردن زدن کسانی داشت که پیامبر نمی‌خواست کشته شوند. روزی پیامبر چشمش به عمر افتاد که تمام مسلح بیرون آمده بود. حضرت به خنده افتاد و فرمود فلانی امروز (که از خطر خبری نیست) روز توست! (در امنیت کامل، تمام مسلح بیرون آمده‌ای که شجاعت نداشته‌ات را نمایش بدهی!)

شیطان خیلی زبر و زرنگ است. اصلا در پدر سوختگی نظیر ندارد. هر کسی را از راهی گمراه می‌کند و از کار خیر باز می‌دارد. گاهی در انجام بعضی از کارهای خیر و صالح دچار تردید می‌شدم که آیا نیتم در این کار خیر خداست یا ریاکاری می‌کنم. برای همین هم دست از اقدام می‌کشیدم. برای خودم هم استدلال می‌کردم که خوب، اگر مقصود من از انجام این کار رضای خدا باشد که یقین به خلوصم ندارم. اگر بدون یقین به خلوص هم انجامش دهم که اجری نمی‌برم. پس چرا آن را انجام دهم؟! تا این که برادرم متوجه شد. با نقل داستان جالبی مرا از این دام شیطانی رها ساخت. این شما و این هم داستان: در گذشته نه چندان دور بسیاری از کارهای خیر و عام المنفعه توسط علماء و مؤمنین انجام می‌گرفت. بر همین اساس عالمی دست به ساختن پلی بر رودخانه‌ای زد. دو نفر از محل ساختن پل رد می‌شدند. یکی به دیگری گفت ببین این عالم دارد با ساختن پل ریا می‌کند که مثلا مردم بیشتر به او ارادت پیدا کنند. اتفاقا این سخن به گوش عالم رسید. به جای ناراحتی و اعتراض، جوابی خردمندانه داد. گفت فرض که او درست هم بگوید که من در این کارم ریا می‌کنم و از این جهت اجری نمی‌برم. اما کسانی که فردا از روی این پل می‌گذرند، حتما دعا خواهند کرد خدا پدر فلانی را بیامرزد که این پل را ساخت. تردیدی ندارم که آنها در دعایشان ریا نخواهند کرد. همین اجر برایم بس است.

کسی از رزق و روزی بدش نمی‌یاد. در دعاها هم به زبونای مختلف هی می‌خونیم: «أَسْأَلُكَ أَنْ تَرْزُقَنِي مِنْ فَضْلِكَ رِزْقاً وَاسِعاً حَلَالًا طَيِّباً مُبَارَكا». تا اینجاش که روشنه. اما بعضی رزق و روزی‌ها خطرناکند، خیلی هم خطرناک! مال حروم رو نمی‌گم. اون که خطر نیست، خود آتشه. مقصودم همین روزی حلاله اما دیگه طیب و طاهر نیست! چرا؟! چراش توی این روایته... پس معلوم شد هر دنیایی رحمت نیست و هر رزقی خیر نیست. رزقی که خدا به خاطر غضبش بده، معلومه خیلی خطرناکه! برا همین دنیاشو آباد می‌کنه که زودتر مرخص بشه و بره پی کارش تا دیگه صداشو نشنوه!

زبان ما الکن است از مدح و ثنای تکنولوژی! چندتایی نوشتیم، اما این برکات سر دراز دارد! یکی از نشانه‌های متشخص بودن این است که اجتماعی باشیم. اصلا منزوی بودن نشانه کمبود شخصیت است! هر بیشتر اجتماعی باشیم همان اندازه از شخصیت برازنده‌تری برخورداریم! قبول ندارید؟! شاهد یکی دو تا نیست! اصلا همین شبکه‌های اجتماعی را ببینید! حاصل پیوند تکنولوژی است. تکنولوژی سخت افزاری، دست تکنولوژی نرم افزاری را گرفته و برایمان فرهنگ اجتماعی شدن را زاییده! آن هم چه زاییدنی!!! البته ذهنتان جای بد نرود که صد البته هم نباید برود! چون غولهای تکنولوژی از دامن غولهای اقتصاد سر برآورده! حالا یک غول اقتصادی یا به قول خودمانی یک پولدار خیلی گردن کلفت، دست خیر داشته باشد و بخواهد برای رشد فرهنگ اجتماعی من و شما، مایه بگذارد بد است؟! اصلا کار خیر به اینها نمی‌آید؟ مگر غول… چشم حسود کور! اصلا اگر عقب مانده هستید و نمی‌توانید این برکات غولی تکنولوژی را درک کنید به ما چه؟! مگر شما چشم ندارید، کور هستید؟ یک نگاهی به اطرافتان بیندازید همه در حال فرهیگیدن هستند! گوشی در دست، با گردن کج و دهانی باز، گاهی اخم و گاهی خنده، در اعماق گود اجتماع هستند! و صد البته بی خبر از عالمند! آن هم نه یک اجتماع دو اجتماع! یک فَرْوَند اجتماع! (آخر هواپیما و کشتی خیلی بزرگ است از واحد شمارش آن استفاده کردم) انگشت به دهان می‌مانیم! یک نفر و این همه فعالیت اجتماعی! هم واتساپ، هم تلگرام، هم وایبر، هم لاین، هم… هم… هم…، یک نفر با این همه همهمه!...

نه با یک زبان بلکه اگر با دهانی چهار تاق (دهخدا: کاملا باز) هم مدح و ثنای تکنولوژی را بگوییم باز هم کم گفته و کم سفته‌ایم! در عهد بوق، یعنی دورانی که از این تکنولوژی‌ها خبری نبود، وقتی کسی با کسی کار داشت مستقیم سراغ بنده منزل آن بنده خدا را می‌گرفت و… اگر آن بنده خدا هم خورده شیشه داشت و یا صاحب مرده تشریف داشت، به بچه‌اش می‌گفت برو بگو من نیستم. فرزند آماتور هم می‌رفت و کف دست آن بنده خدای اولی می‌گذاشت که بابام گفته بگویم در خانه نیست! این مشکلات مال دوران بوق یا بهتر بگویم همان عصر حجر به قول حالایی‌ها بود! اما حالا دیگر با تکنولوژی این مشکلات حل شده. چرا که اولا لازم نیست کسی به خودش زحمت داده در خانه بنده منزل را بکوبد و انرژی مستهلک کند. ثانیا به جای پیام رسانی به وسیله بچه آماتور از تکنولوژی استفاده می‌شود که خطا ندارد. اما چطوری؟ این آموزش بسیار پیچیده که صغیر و کبیر در آن به شدت استاد هستند را در چند مرحله افاضه می‌کنم تا بلکه یک پشت کوهی تازه به دوران رسیده مستفیض گردد!...

الحمد لله تکنولوژی خیلی از کارها را راحت کرده است! الحمد لله به برکت تکنولوژی حتی در خصوصی‌ترین جلسات علمی و غیر علمی هم همه در دسترس هستیم! الحمد لله که به برکت تکنولوژی هیچ کار کوچک و بزرگمان از دست نمی‌رود! الحمد لله که تکنولوژی…! یکی از این برکات این است که تمامی خورده فرمایشات «خانم بچه‌ها» به اضافه «دل دان و قلوه گرفتن‌ها» در تمامی ساعات و لحظات و جلسات امکان پذیر شده است!… یکی از فامیلها، حالا مهم نیست فامیل دور باشد یا فامیل نزدیک، پس از مدتها بنده منزل را به قدوم خود منور کرده، و خب معلوم است که بساط چاق سلامتی چقدر گرم است و… در این بساط خیلی گرم!… هر از چند گاهی این گوشی همراهش می‌زنگد یا می‌لنگد (یعنی می‌لرزد) و تمامی حواس مهمان عزیز را هم به لزره در می‌آورد، آن چنان که یادش می‌رود که اصلا کجاست و یا با کی می‌حرفیده یا کی با او وقتش را طلایی می‌کرده!!! حالا این کسی که این هم لرزه به اندام این میهمان عزیزتر از جان انداخته، کسی نیست جز سلطان فخیمه یعنی خانم بچه‌ها! عملیات لرزه اندازی هم چیزی نیست جز خورده فرمایشات و یا دل و قلوه دادنها یا گزارشات وزارت داخله به وزارت خارجه یا برنامه ریزی برای رفتنی که تازه آمدنش شروع شده!!!… آقایی بسیار محقق!!! در مسایل غامض علمی گیر و گور دارد. به مصداق ز گهواره تا گور دانش بجوی، صله رحم را بهانه‌ای کرده تا عطش به علم و دانش و بینش را فرو بخواباند!!! با اِهنّی و تلپّی فرصت را غنیمت شمرده و سفره معضلات و مشکلاتش را دارد می‌گشاید که… که باز همان بساط خیلی گرم و حرکاتی خیلی دل گرم… شروع می‌شود… ما چقدر باید شاکر این تکنولوژی باشیم که برای ما این همه ادب و آداب به ارمغان آورده! تنها خدا می‌داند!…