وقتی چند طریق و چند راه و چند خط مشی و چند… بود، حتما تنها یکی از آنها همان راهی است که پیامبر صلی الله علیه و آله آورده و عمل کرده است…
این است که در میان همه مذاهب، تنها یک مذهب همان اسلام واقعی است و بقیه‌اش هم حسابش معلوم.
خود پیامبر هم فرموده، آن هم در روایتی که همه مذاهب قبولش دارند. که از میان هفتاد و سه فرقه، تنها یکی نجات پیدا می‌ٔکند و بقیه‌اش هم تهش جهنم است. حالا من و شما صد بار بگوییم شیعه و سنی فرقی ندارد اثری ندارد.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله می‌فرمود: به راستی که امت موسی پس از او هفتاد و یک فرقه شدند، یک فرقه از آنها نجات یافته هستند و هفتاد فرقه در دوزخ.
و امت عیسی پس از او هفتاد و دو فرقه شدند، یک فرقه نجات یافته هستند و هفتاد و یک فرقه در آتش.
و به راستی که امت من به زودی پس از من هفتاد و سه فرقه می‌شوند، یک فرقه نجات یافته هستند و هفتاد و دو فرقه در آتش.
همان گونه که گفتیم این روایت اسلامی است، نه مذهبی. یعنی تمامی مذاهب آن را نقل کرده‌اند.
گذشته از این که این مطلب وجدانی هم هست و آشکارا شاخه شاخه شدن اسلام را می‌بینیم و مسلما در میان این همه شاخه، محال همگان نجات یابند.
لازمه این مطلبِ اسلامی و وجدانی و عقلی، این است که تحقیق شود کدام مذهب حق است و کدام باطل تا راه نجات را بیابیم.
حالا در میان این هفتاد و سه فرقه‌ی به اصطلاح اسلامی، جایگاه شیعه کجاست؟…

با آمدن اسلام دو اتفاق افتاد:
یکی فرو ریختن نظام ارزشی گذشته که بر اساس معیارهای باطل و موازین اعراب جاهلی بود.
اساس فراطبقاتی بودن اسلام نیز در همین مطلب نهفته است.
چرا که بر اساس موازین اعراب جاهلی، قومیت حرف نخست را می‌زد. غیر عرب هرگز کفو و هم رتبه عرب شمرده نمی‌شد، تا چه رسد به بردگان غیر سایر اقوام.
نظام طبقاتی مولِّد قدرت و ثروت طبقات برتر می‌گردید. از این رو در دل این نظام طبقاتی، ارزشمندی ثروت نیز نهفته بود.
همچنین بقا طبقات برتر در گرو ادامه نسل همان طبقات بود، از این رو ارزش مرد بودن نیز در دل همین نظام قرار داشت. چرا که نسل از طریق مرد حفظ می‌شود.
و…
با آمدن اسلام و حذف نظام طبقاتی تمامی ارزشهای جاهلی فرو ریخت.
از سوی دیگر ارزشهای واقعی سر برافراشت إن اکرمکم عند الله اتقاکم و…
نظام ارزشی جدید، طبقاتی جدید آفرید: مسلمان و کافر، منافق و مؤمن، متقی و فاسق و…
بر همین اساس با دو دسته از منابع وحی روبرو می‌شویم: روایاتی که بیانگر فرو ریختن نظام طبقاتی است و روایاتی که نظام ارزشی جدید را معرفی می‌کند.

این حدیث نکات بسیار جالبی است. از جمله آنها:…
مبدأ پدری محمد و آل محمد، ولایت (یعنی تولیت امور بندگان توسط) آنهاست. ریشه تولیت نیز رابطه کریمانه‌ای است که با عنوان شفقت (دلسوزی و غمخواری) از آن یاد می‌شود.
لازمه شفقت کریمانه، دو امر است:
نخست جلب منفعت برای بندگان که حیات معنوی شاه مصداق آن است.
دوم تکفل امور بر زمین مانده آنها، مانند اداء دیون و رسیدگی به اموری که بازماندگان از عهده آن برنمی‌آیند.
بنا بر این ریشه ولایت پیامبر بر امت، قهر و غلبه نیست. بلکه ریشه ولایت، دلسوزی و غمخواری است که موجب می‌شود کریمانه بار مسئولیت اولاد معنویش را بر دوش بکشد…
نتیجه این گردید که:
محمد و آل محمد، پدر معنوی همه خلایق هستند.
اما هر یک از خلایق که ولایت آنها را نپذیرند، فرزند واقعی پدر معنوی خود نیست. این همان حرامزادگی معنوی است.
و هر یک از خلایق که ولایت آنها بپذیرد، فرزند واقعی پدر معنوی خود، یعنی پیامبر، می‌باشد. شیعه، تنها مصداق فرزند واقعی پیامبر صلی الله علیه و آله است.
البته و صد البته شیعه باید مواظب باشد که مبادا با کارهای ناشایست از ولایت آنان خارج شود و آنان افتخار فرزندی را از او سلب نمایند…

آن چه اخیرا بسیار شنیده می‌شود منتسب کردن شیعه به حکومت صفویه است.
آن چه در این باره لازم است مورد توجه قرار گیرد سه مطلب اساسی است.
اول؛ تاریخ پیدایش شیعه.
دوم؛ تاریخ گسترش شیعه در جهان.
سوم؛ تاریخ به قدرت رسیدن شیعه و رسمی شدن مذهب تشیع برای اولین بار توسط حاکمان و سکه زدن به نام ائمه علیهم السلام.
جالب این جا است که این هر سه، قبل از صفوی‌ها اتفاق افتاده و پیدایش شیعه هیچ ارتباطی به صفویه ندارد.
پس ایجاد شدن مذهب تشیع توسط صفویه تهمتی بیش نیست که نه بر اثر بی‌اطلاعی بلکه به دروغ و به غرض مشوش کردن ذهن شیعیان مطرح می‌شود.

نخستین بحث در زمینه جغرافیای تشیع را با تشیع ایرانیان ورق می‌زنیم.
پیش از این در مطلبی با عنوان «اما و اگرهای جغرافیای انسانی تشیع» امور مهمی را تذکر دادیم که مراجعه به آن بسیار ضروری است.
مبنای کار در موضوع جاری همانند همه موضوعات مستند بودن مطالب است. البته با این تبصره که جای بحث در اعتبار مستندات همیشه باز است.
تکیه اصلی تحقیق جاری بر درستی استفاده هر مطلبی از مستند آن است. هر چند این امکان وجود دارد که کسی در اعتبار و یا عدم اعتبار مستند نظری داشته باشد.

یکی از محورهای مهم در روایات بیان صفات شیعه است.
ناگفته پیداست که با آگاهی از صفات شیعه، تعریف شیعه نیز به دست می‌آید.
این بحث مهم را با گزیده‌ای از کتاب «صفات الشیعه» مرحوم صدوق آغاز می‌کنیم.

جایگاه تولی و تبری کجاست؟ و از چه اهمیتی برخوردار است؟ آیا تولی و تبری تنها یک امر شرعی است یا ضرورتی عقلانی؟ و آیا… ممکن است تولی و تبری در نگاه نخستین یکی از فروع دین شمرده شود، آن هم آخرین آنها و ممکن است…. این گونه ذهنیتها تا چه اندازه واقع‌گرایانه و عقلانی است؟ آن چه تقدیم می‌شود تلاش اندکی است در شناخت جایگاه واقعی تبری و تولی. اين بخش يکی از مباحث مصداقی «تبعيض در عقلانيت» است و به تشريح يکی از مصاديق مهم «تبعيض در خردورزی» می‌پردازد که عمدتا بر دوستی خوبی‌ها و نفرت از بدی‌ها متمرکز است. و روشن می‌سازد شناخت واقعی واقعيات، نمی‌تواند از آثار حقيقی واقعيات جدا گردد و در اين ميان مهم‌‌ترين و کليدی‌ترين اثر شناخت دوست داشتن خوبی‌ها و نفرت از بدی‌هاست. پس از دوستی خوبی‌ها و نفرت از بدی‌هاست که بقيه‌ی آثار قلبی و ظاهری واقعيتها آشکار می‌شود. از اين رو هر چند آثار شناخت منحصر به اين دو نيست، اما دوستی با خوبی‌ها و دشمنی با بدی‌ها کليد تمامی آثار شناخت است. متأسفانه در بسياری از موارد شناخت ما همراه با آثار آن نيست و از همين رو از شناخت و معرفت بهره‌مند نمی‌شويم. هدف اين بخش برداشتن گامی در راستای بهره مندی کامل از معرفت است....

هدف میز «من شیعه هستم» معرفی تشیع از منابع خود شیعه است. بدون هیچ نگاهی به آن چه دیگران درباره تشیع گفته‌اند.
اما آن چه دیگران درباره تشیع گفته و یا نوشته‌اند دو دسته است:
یک دسته از اظهار نظرهای دیگران درباره تشیع، اعترافاتی است که در مورد حقانیت و یا کمالات تشیع کرده‌اند، خواه این اعترافات آگاهانه باشد و خواه از دست در رفته و ناخواسته.
دسته دوم از اظهار نظرهای دیگران درباره تشیع، قضاوتهای نادرست است، خواه این قضاوتها از روی ناآگاهی باشد و خواه خصمانه.
در این شاخه تنها اعترافاتی که مخالفین شیعه نسبت به حقانیت تشیع و کمالات شیعه کرده‌اند، آورده می‌شود.
روشن است که خود این گونه اعترافات در چند طبقه دسته بندی می‌شود:
اعترافاتی که اهل کتاب یعنی یهودیان و مسیحیان نسبت به حقانیت شیعه داشته‌اند.
اعترافاتی که اهل سنت نسبت به درستی تشیع داشته‌اند.
و…
در ارتباط با حقانیت تشیع در تورات و انجیل در درجه نخست از مقالات ایزابل بنیامین ماما آشوری سود بردیم.
امید آن که به یاری خداوند مساعدت محققین این شاخه هر روز بارورتر گردد.