ابن بابويه و شيخ طوسی به سندهای معتبر روايت كرده‏اند از بشير بن سليمان برده‏فروش كه از فرزندان ابو ايوب انصاری بود و از شيعيان خاص امام علی نقی و امام حسن عسكری عليهما السلام و همسايه ايشان بود در شهر سر من رأی. [بشیر بن سلیمان] گفت: روزی كافور خادم امام علی النقی عليه السلام به نزد من آمد و مرا طلب نمود. چون به خدمت آن حضرت رفتم و نشستم فرمود: تو از فرزندان انصاری. ولايت و محبت ما اهل بيت هميشه در ميان شما بوده است، از زمان حضرت رسالت صلی الله عليه و آله و سلم تا حال و پيوسته محل اعتماد ما بوده‏ايد و من تو را اختيار می‏كنم و مشرف می‏گردانم به تفضيلی كه به سبب آن بر شيعيان سبقت گيری در ولايت ما و تو را بر رازهای پنهان مطلع می‏گردانم و به خريدن كنيزی می‏فرستم.

پس [امام هادی علیه السلام] نامه پاكيزه‏ای نوشتند به خط فرنگی و لغت فرنگی و مهر شريف خود را بر آن زدند و كيسه زری بيرون آوردند كه در آن دويست و بيست اشرفی بود. فرمودند: بگير اين نامه و زر را و متوجه بغداد شو و در چاشت فلان روز بر سر جسر حاضر شو. چون كشتيهای اسيران به ساحل رسد، جمعی از كنيزان در آن كشتيها خواهی ديد و جمعی از مشتريان از وكيلان امرای بنی عباس و قليلی از جوانان عرب خواهی ديد و بر سر اسيران جمعی خواهی ديد. پس از دور نظر كن به برده‏فروشی كه عمرو بن يزيد نام دارد در تمام روز، تا هنگامی كه از برای مشتريان ظاهر سازد كنيزكی كه فلان و فلان صفت دارد ـ‌و تمام اوصاف او را بيان فرمودـ و جامه حرير كنده پوشيده است، و ابا و امتناع خواهد نمود آن كنيز از نظر كردن مشتريان و دست گذاشتن ايشان بر او و خواهی شنيد كه از پس پرده صدای رومی از او ظاهر می‏شود. پس بدان كه به زبان رومی می‏گويد: وای كه پرده عفتم دريده شد. پس يكی از مشتريان خواهد گفت: من سيصد اشرفی می‏دهم به قيمت اين كنيز. عفت او مرا در خريدن راغب‏تر گردانيد. پس آن كنيز به لغت عربی به اين شخص خواهد گفت: اگر بزی حضرت سليمان بن داود ظاهر شوی و پادشاهی او را بيابی كه من به تو رغبت نخواهم كرد؛ مال خود را ضايع مكن و به قيمت من مده. پس آن برده‏فروش گويد: من برای تو چه چاره كنم كه به هيچ مشتری راضی نمی‏شوی؟! و آخر از فروختن تو چاره...

كنيز گفت: ای عاجز كم معرفت به بزرگی فرزندان اوصيای پيغمبران! گوش خود را به من سپار و دل برای شنيدن سخن من فارغ بدار تا احوال خود را برای تو شرح كنم! من مليكه دختر يشوعای فرزند قيصر پادشاه رومم و مادرم از فرزندان شمعون بن حمون بن صفا وصی حضرت عيسی عليه السلام است. تو را خبر دهم به امری...

بدان كه جدم قيصر خواست كه مرا به عقد فرزند برادر خود در آورد در هنگامی كه سيزده‏ساله بودم. پس جمع كرد در قصر خود از نسل حواريون عيسی عليه السلام و از علمای نصارا و عباد ايشان سيصد نفر و از صاحبان قدر و منزلت هفت صد كس و از امرای لشكر و سرداران عسكر و بزرگان سپاه و سركرده‏های قبايل چهار هزار نفر و تختی فرمود حاضر ساختند كه در ايام پادشاهی خود به انواع جواهر مرصع گردانيده بودند و آن تخت را بر روی چهل پايه تعبيه كردند و بتها و چليپاهای خود را بر بلندی قرار دادند و پسر برادر خود را در بالای تخت فرستاد. چون كشيشان، انجيل‌ها بر دست گرفتند كه بخوانند، بتها و چليپاها همگی افتادند بر زمين و پسر برادر ملك از تخت در افتاد و بيهوش شد. پس در آن حال رنگ‌های كشيشان متغير شد و اعضايشان بلرزيد. پس بزرگ ايشان به جدم گفت: ای پادشاه! ما را معاف دار از چنين امری كه به سبب آن نحوست‌ها رو نمود كه دلالت می‏كند بر اينكه دين مسيحی بزودی زايل گردد. پس جدم اين امر را به فال بد دانست و گفت به علما و كشيشان كه: اين تخت را بار ديگر برپاكنيد و چليپاها را به جای خود قرار دهيد و حاضر گردانيد برادر اين برگشته روزگار بدبخت را كه اين دختر را به او تزويج نمائيم، تا سعادت آن برادر دفع نحوست اين برادر بكند. چون چنين كردند و آن برادر ديگر را بر بالای تخت بردند، چون كشيشان شروع به خواندن انجيل كردند، باز همان حالت اول روی نمود و نحوست اين برادر بدتر بود و سرّ اين كار را ندانستند كه اين از سعادت سروری است به نحوست آن دو برادر.

چون شب شد، به خواب رفتم. در خواب ديدم كه حضرت مسيح عليه السلام و شمعون و جمعی از حواريون در قصر جدم جمع شدند و منبری از نور نصب كردند كه از رفعت بر آسمان سربلندی می‏نمود، و در همان موضع تعبيه كردند كه جدم تخت را گذاشته بود. پس حضرت رسالت پناه محمدی صلی الله عليه و آله و سلم با وصی و دامادش علی بن أبي طالب عليه السلام و جمعی از امامان و فرزند بزرگوار ايشان، قصر را به نور قدوم خويش منور ساختند. پس حضرت مسيح عليه السلام به قدم ادب از روی تعظيم و اجلال به استقبال حضرت خاتم الانبياء شتافت و دست در گردن آن جناب در آورد. پس حضرت رسالت صلی الله عليه و آله و سلم فرمود: يا روح الله! آمده‏ايم كه مليكه فرزند وصی تو شمعون را برای اين فرزند سعادتمند خود خواستگاری نمائيم. و اشاره فرمود كه به ماه برج امامت و خلافت امام حسن عسكری عليه السلام فرزند آن كسی كه تو نامه‏اش را به من دادی. پس حضرت [مسیح علیه السلام] نظر افكند بسوی شمعون و گفت: شرف دو جهانی به تو روی آورده، پيوند كن رحم خود را به رحم آل محمد صلوات الله عليهم. پس شمعون گفت: [قبول] كردم. پس همگی بر آن منبر بر آمدند و حضرت رسول صلی الله عليه و آله و سلم خطبه‏ای انشاء فرمودند و با حضرت مسيح عليه السلام مرا به حسن عسكری عليه السلام عقد بستند و حضرت رسالت صلی الله عليه و آله و سلم با حواريان گواه شدند.

چون از آن خواب سعادت مآب بيدار شدم، از بيم كشتن آن خواب را برای جد و پدر نقل نكردم و اين گنج رايگان را در سينه پنهان داشتم و آتش محبت آن خورشيد فلك امامت روز به روز در كانون سينه‏ام مشتعل می‏شد و سرمايه صبر و قرار مرا به باد فنا می‏داد، تا به حدی كه خوردن و آشاميدن بر من حرام شد و هر روز چهره كاهی می‏شد و بدن می‏كاهيد و آثار عشق نهانی در بيرون ظاهر گرديد. پس در شهرهای روم طبيبی نماند مگر آنكه جدم برای معالجه من حاضر كرد و از دوای درد من از او سؤال كرد، و هيچ سودی نمی‏داد. پس چون از علاج درد من مأيوس ماند، روزی به من گفت: ای نور چشم من! آيا در خاطرت چيزی و آرزویی در دنيا هست كه برای تو به عمل آورم؟ گفتم: ای جد من! درهای فرج بر روی خود بسته می‏بينم. اگر شكنجه و آزار از اسيران مسلمانان كه در زندان تواند، دفع نمائی و بندها و زنجيرها را از ايشان بگشائی و ايشان را آزاد كنی، اميدوارم كه حضرت مسيح عليه السلام و مادرش به من عافيت بخشد. چون چنين كرد، اندك صحتی از خود ظاهر ساختم و اندك طعامی تناول نمودم، پس خوش‏حال و شاد شده و ديگر مسلمانان را عزيز و گرامی داشت.

پس بعد از چهارده شب، در خواب ديدم كه بهترين زنان عالميان فاطمه زهرا عليها السلام به ديدن من آمد و حضرت مريم با هزار كنيز از حواريان بهشت در خدمت آن حضرت بودند. پس مريم به من گفت كه: اين خاتون بهترين زنان و مادر شوهر تو امام حسن عسكری عليه السلام است. پس به دامنش در آويختم و گريستم و شكايت كردم كه حضرت امام حسن عليه السلام به من جفا می‏كند و از ديدن من ابا می‏نمايد. پس آن حضرت فرمود كه: چگونه به ديدن تو آيد و حال آنكه به خدا شرك می‏آوری و بر مذهب ترسائی و اينك خواهرم مريم دختر عمران بيزاری می‏جويد بسوی خدا از دين تو. اگر ميل داری كه حق تعالی و مريم از تو خشنود گردند، و امام حسن عسكری عليه السلام به ديدن تو بيايد، پس بگو: «أشهد أن لا اله الا الله و أن محمدا رسول الله». چون به اين دو كلمه طيبه تلفظ نمودم، حضرت سيدة النساء مرا به سينه خود چسبانيد و دلداری فرمود و گفت: اكنون منتظر آمدن فرزندم باش كه او را بسوی تو می‏فرستم. پس بيدار شدم و آن دو كلمه را بر زبان می‏راندم و انتظار ملاقات گرامی آن حضرت می‏بردم.

چون شب آينده در آمد، به خواب رفتم، خورشيد جمال آن حضرت طالع گرديد. گفتم: ای دوست من! بعد از آن كه دلم را اسير محبت خود گردانيدی، چرا از مفارقت جمال خود جفا دادی؟ فرمود: دير آمدن من به نزد تو نبود مگر برای آنكه تو مشرك بودی. اكنون كه مسلمان شدی، هر شب به نزد تو خواهم بود، تا آنكه حق تعالی ما و تو را به ظاهر به يكديگر برساند و اين هجران را به وصال مبدل گرداند. پس از آن شب تا حال يك شب نگذشته است كه درد هجران مرا به شربت وصال دوا نفرمايد.

بشير بن سليمان گفت: چگونه در ميان اسيران افتادی؟ گفت: مرا خبر داد امام حسن عسكری عليه السلام در شبی از شبها كه: در فلان روز، جدت لشكری به جنگ مسلمانان خواهد فرستاد. پس خود از عقب ايشان خواهد رفت. و تو خود را در ميان كنيزان و خدمتكاران بينداز به هيئتی كه تو را نشناسد و از پی جد خود روانه شو، و از فلان راه برو؛ چنان كردم طلايه لشكر مسلمانان به ما بر خوردند و ما را اسير كردند و آخر كار من آن بود كه ديدی و تا حال كسی به غير از تو ندانسته است كه من دختر پادشاه رومم و مرد پيری كه در غنيمت من به حصه او افتادم از نام من سؤال كرد، گفتم: نرجس نام دارم. گفت: اين نام كنيزان است. پس گفت: عجب است كه تو از اهل فرنگی و زبان عربی را نيك می‏دانی. گفتم: از بسياری محبتی كه جدم نسبت به من داشت، می‏خواست مرا به ياد گرفتن آداب حسنه بدارد، زن مترجمی را كه زبان فرنگی و عربی هر دو می‏دانست، مقرر كرده بود كه صبح و شام می‏آمد و لغت عربی به من می‏آموخت، تا آنكه زبانم به اين لغت جاری شد.

بشير گويد كه: من او را به سر من رأی بردم، به خدمت حضرت امام علی النقی عليه السلام رسانيدم. حضرت كنيز را خطاب كرد كه: چگونه حق تعالی به تو نمود عزت دين اسلام را و مذلت دين نصارا را و شرف و بزرگواری محمد و اولاد او را؟ [نرجس] گفت: چگونه وصف كنم برای تو چيزی را كه تو از من بهتر می‏دانی يا بن رسول الله! پس حضرت گفت: می‏خواهم كه تو را گرامی دارم. كداميك بهتر است به نزد تو اينك، ده هزار اشرفی به تو دهم، يا تو را بشارت دهم به شرف ابدی؟ گفت: بشارت به شرف ابدی را می‏خواهم و مال نمی‏خواهم. حضرت فرمودند: بشارت باد تو را به فرزندی كه پادشاه مشرق و مغرب عالم شود و زمين را پر از عدل و داد كند بعد از آنكه پر از ظلم و جور شده باشد. گفت: اين فرزند از كه به عمل خواهد آمد؟ فرمود: از آن كسی كه حضرت رسالت صلی الله عليه و آله و سلم تو را برای او خواستگاری كرد؛ پس [امام هادی علیه السلام] از او پرسيد كه: حضرت مسيح و وصی‏ او تو را به عقد كه در آوردند؟ گفت: به عقد فرزند تو امام حسن عليه السلام. حضرت فرمود: آيا او را...

كلينی و ابن بابويه و شيخ طوسی و سيد مرتضی و غير ايشان از محدثين عالی‏شأن به سندهای معتبر روايت كرده‏اند از حكيمه خاتون عليها السلام كه روزی حضرت امام حسن عسكری عليه السلام به خانه من تشريف آوردند و نگاه تندی به نرجس خاتون كردند. پس عرض كردم كه: اگر شما را خواهش آن هست، به خدمت شما بفرستم؟ فرمود كه: ای عمه! اين نگاه از روی تعجب بود. زيرا كه در اين زودی حق تعالی از او فرزند بزرگواری بيرون آورد كه عالم را پر از عدالت كند، بعد از آنكه پر از ظلم و جور و ستم شده باشد. گفتم كه: پس بفرستم او را به نزد شما؟ فرمود كه: از پدر بزرگوارم رخصت بطلب در اين باب. حكيمه خاتون گويد كه جامه‏ های خود را پوشيدم و به خانه برادرم امام علی نقی عليه السلام رفتم. چون سلام كردم و نشستم، بی‏آنكه من سخنی بگويم، حضرت از ابتدا فرمود كه: ای حكيمه! نرجس را بفرست برای فرزندم. گفتم: ای سيد من! از برای همين مطلب به خدمت تو آمدم كه در اين امر رخصت بگيرم. فرمود كه: ای بزرگوار صاحب بركت! خدا می‏خواهد كه تو را در چنين ثوابی شريك گرداند و بهره عظيم از خير و سعادت به تو كرامت فرمايد كه تو را واسطه چنين امری كرد. حكيمه گفت: بزودی به خانه برگشتم، و زفاف آن معدن فتوت و سعادت را در خانه خود واقع ساختم و بعد از چند روزی آن سعد اكبر را با آن زهره منظر به خانه خورشيد انور ـ‌يعنی والد مطهر اوـ بردم و بعد از چند روزی آن آفتاب مطلع...