لیلة المبیت شبی است که امیرالمؤمنین علیه السلام در بستر پیامبر صلی الله علیه و آله خوابیده تا آن حضرت بتوانند بدون اطلاع مشرکین از مکه فرار کند و توطئه قتل پیامبر خنثی شود.
یکی از فضایل مهم امیرالمؤمنین علیه السلام جانفشانی آن حضرت در لیلة المبیت است.
طبق روایات اسلامی به این فضیلت در یکی از آیات قرآن هم اشاره شده که حضرت جانش را به خدا فروخته و تا پیامبر محفوظ بماند.
وَ مِنَ اَلنّٰاسِ مَنْ يَشْرِي نَفْسَهُ اِبْتِغٰاءَ مَرْضٰاتِ اَللّٰهِ وَ اَللّٰهُ رَؤُفٌ بِالْعِبٰادِ ﴿البقرة، 207﴾
و از مردم کسی است که جانش را برای خشنودی خدا می فروشد و خدا به بندگان مهربان است.
از سوی دیگر طبق روایات اسلامی مصداق این آیه قران، من عنده علم الکتاب (کسی که تمام علم کتاب نزد اوست) امیرالمؤمنین است. به مصداق این آیه حضرت دارای علم بی‌نهایت است.
به سخنی دیگر حضرت عالم به غیب بوده و چیزی از آن حضرت پوشیده نبوده است.
برخی در جمع میان این دو فضیلت (در واقع مصداق دو آیه از قرآن) درمانده و از روی ناتوانی از فضیلت علم به غیب دست کشیده‌اند. چرا که پنداشته‌اند با اصرار بر علم به غیب امیر المؤمنین علیه السلام، جایی برای فضیلت فدا ساختن برای پیامبر، باقی نمی‌ماند. زیرا حضرت از قبل مطلع بوده است که جانش محفوظ خواهد ماند. و در نتیجه مصداق معامله جان با خدا نیز منتفی خواهد بود.
شبهه پاسخهای متعددی دارد. از آن جمله:
۱- الاعمال بالنیات
۲- احتمال بداء
۳- سلب موردی علم غیب
۴- شدت تألمات