آثار صلوات بر پیامبر صلی الله علیه و آله، سه حوزه متفاوت دارد.

پیش از این در ۱- «صلوات بر پیامبر ص، اقیانوسی از معارف» و ۲- «چه کسی از صلوات سود می‌برد؟» به دو حوزه آن اشاره کردیم.

اما حوزه مهم دیگری هم هست که غالبا از آن غفلت می‌شود و آن فعل و کاری است که در صلوات از خداوند سر می‌زند.

خداوند هر تفضلی که به مخلوقات بنماید، یک روی سکه آن، تکامل مخلوقی است که خداوند به آن مخلوق عنایت کرده است.

در این تکامل محمد و آل محمد علیهم السلام، سرآمد تمامی آفریده‌های خداوند متعال هستند.

روایاتی هم تحت عنوان فضائل محمد و آل محمد علیهم السلام وارد شده است ناظر به این حوزه است.

اما روی دوم سکه…

عنایات و الطاف الهی، در واقع کمالات الهی است که در مخلوقات تجلی می‌کند.

در قله تکامل مخلوقات نیز محمد و آل محمد علیهم السلام قرار دارند.

بر اثر عنایات و الطاف الهی، محمد و آل محمد علیهم السلام، مظهر کمالات الهی می‌گردند به مقام آیة الله العظمی و اسماء الله الحسنی و… نایل می‌گردند.

روی دوم مقام اسماء اللهی و آیة اللهیِ معصومین علیهم السلام، مقام شناخت با واسطه خداوند است.

مَنْ أَرَادَ اللَّهَ بَدَأَ بِكُمْ وَ مَنْ وَحَّدَهُ قَبِلَ عَنْكُمْ وَ مَنْ قَصَدَهُ تَوَجَّهَ إِلَيْكُم…

کسی که اراده‌ی خدا کند، از شما آغاز می‌کند و کسی که خدا را واحد بداند، (توحید واقعی خدا را) از شما می‌پذیرد و کسی خدا را قصد کند، به شما توجه می‌کند…

برای درک مطلب یاد شده، به ترغیب قرآن در سیر آفاق و انفس توجه کنید. از جمله أنها این مورد است که:

أَ فَلاٰ يَنْظُرُونَ إِلَى اَلْإِبِلِ كَيْفَ خُلِقَتْ  ﴿غاشية/17﴾

آیا به شتر نمی‌نگرند که چگونه آفریده شده؟

شگفتی‌هایی که در آفرینش شتر وجود دارد، در واقع نشان دهنده توانایی و حکمت آفریننده آن است.

هر چه معرفت و شناخت ما نسبت به شگفتی‌های آفرینش شتر بیشتر شود، معرفت و شناخت ما نسبت به آفریننده‌ی او نیز بیشتر می‌ٔشود.

شتر، یک نمونه از آیات مُلْکی خداوند است.

اما اگر نوبت به آیه ملکوتی خداوند برسد، آن هم برترین آیه‌ها و نشانه‌ها، غوغایی در جهان معرفت و شناخت بر پا می‌شود که محیّر العقول است!

بر همین اساس هر چه معرفت و شناخت ما نسبت به محمد و آله محمد علیهم السلام بیشتر شود، در واقع شناخت ما به خداوند بیشتر می‌شود.

اینک به موضوع صلوات برمی‌گردیم.

طلب صلوات خداوند برای پیامبر صلی الله علیه و آله، در واقع طلب تجلی بیشتر کمالات الهی برای آن حضرت است.

یک روی سکه تجلیات بیشتر خداوند، کمالات بیشتر پیامبر صلی الله علیه و آله است.

نوشتار «صلوات بر پیامبر ص، اقیانوسی از معارف» به یک نمونه از این مقوله، اشاره داشت.

اما روی دوم آن، معرفت بیشتر به خداوند از طریق مظهر و مجلای کمالات خداوند است که محمد و آل محمد علیهم السلام هستند.

اگر «شتر ببین خدا ببین» که نشانه و آیت مُلْکی خداوند است، بر کمال معرفتی ما نسبت به ذات اقدس الهی می‌افزاید…

شناخت محمد و آله محمد علیهم السلام که نشانه و آیت ملکوتی خداوند است، چقدر بر معرفت خداوند متعال می‌افزاید؟!

عصار مطلب این شد که:

صلوات در رتبه نخست، تجلی بیشتر رحمت الهی بر محمد و آل محمد علیهم السلام است.

صلوات در رتبه دوم، تکامل شگفت بیشتر خود پیامبر صلی الله علیه و آله و اهل بیت اوست.

صلوات در رتبه سوم، نعمت بیشتر برای خود صلوات فرستنده است.

برای تقریب مطلب، مَثَلی را که در نوشتار «چه کسی از صلوات سود می‌برد؟» اشاره کردیم تکمیل می‌کنیم.

شدت درخشندگی خورشید، مستلزم سه امر در سه حوزه است:

۱) مبدأ شگفتِ درخشندگی

۲) عظمت خود خورشید.

۳) آثاری گسترده‌ی آن بر حیات در سایر کرات

حاصل صلوات نیز در سه حوزه آشکار می‌شود:

۱) خداوند خودش را بیشتر معرفی می‌کند.

۲) عظمت محمد و آل محمد بیشتر آشکار می‌گردد.

۳) سفره نعمت برای سایر آفریده‌ها گسترده‌تر می‌شود.