نیت مغز و هسته عمل است. این مسئله ابعاد متعددی دارد که چند تای آن را می‌آوریم:

جهت اول اهمیت نیت این است که بعضی کارها عنوان دهن پر کنی دارد و خیلی چشم‌گیر که مثلا آقا جهاد کرده یا این چنین و آن چنان خدمت کرده یا…

کار خوب مسلما خوب است اما…

اما به شرطی که مغز و هسته‌اش هم خوب باشد.

اصلا اگر مغز نداشته باشد پوچ و بی‌ارزش است.

پیامبر صلی الله علیه و آله فرموده است: همانا ارزش کارها با نیت‌های آنها سنجیده می‌شود و پاداش هر شخصی همانی است که نیت واقعی اوست پس اگر کسی از وطنش دست بکشد و به قصد خدا و رسولش هجرت کند، هجرت او به حساب خدا و رسول نوشته می‌شود و اما اگر نیت هجرت، به دست آوردن دنیای بهتر یا ازدواج با زنی باشد، هجرتش همان اندازه ارزش دارد.

عَنِ النَّبِيِّ ص‏ إِنَّمَا الْأَعْمَالُ‏ بِالنِّيَّاتِ‏ وَ إِنَّمَا لِكُلِّ امْرِئٍ مَا نَوَى فَمَنْ كَانَتْ هِجْرَتُهُ إِلَى اللَّهِ وَ رَسُولِهِ فَهِجْرَتُهُ إِلَى اللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ مَنْ كَانَتْ هِجْرَتُهُ إِلَى دُنْيَا يُصِيبُهَا أَوِ امْرَأَةٍ يَتَزَوَّجُهَا فَهِجْرَتُهُ إِلَى مَا هَاجَرَ إِلَيْهِ.

در حدیث دیگر از حضرت نقل شده است که در یکی از جنگهای امیرالمؤمنین علیه السلام، مردی از انصار به برادرش گفت تو هم با من در جنگ شرکت کن، شاید اسیری یا اسبی یا چیز دیگری از غنائم نصیب ما شود. وقتی این خبر به پیامبر صلی الله علیه و آله رسید فرمود: همانا ارزش کارها با نیت‌های آنها سنجیده می‌شود و پاداش هر کسی همانی است که نیت کرده پس کسی که به خاطر ثواب خدا بجنگد اجرش بر خداست و کسی که برای به دست آوردن دنیا بجنگد جز همان دنیایی که نیت او بوده چیزی نصیبش نمی‌شود.

عَنْ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ آبَائِهِ ع‏ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص أَغْزَى عَلِيّاً فِي سَرِيَّةٍ وَ أَمَرَ الْمُسْلِمِينَ أَنْ يَنْتَدِبُوا مَعَهُ فِي سَرِيَّتِهِ فَقَالَ رَجُلٌ مِنَ الْأَنْصَارِ لِأَخٍ لَهُ اغْزُ بِنَا فِي سَرِيَّةِ عَلِيٍّ لَعَلَّنَا نُصِيبُ خَادِماً أَوْ دَابَّةً أَوْ شَيْئاً نَتَبَلَّغُ بِهِ فَبَلَغَ النَّبِيَّ ص قَوْلُهُ فَقَالَ إِنَّمَا الْأَعْمَالُ‏ بِالنِّيَّاتِ‏ وَ لِكُلِّ امْرِئٍ مَا نَوَى فَمَنْ غَزَا ابْتِغَاءَ مَا عِنْدَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَ‏ فَقَدْ وَقَعَ أَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ‏ عَزَّ وَ جَلَّ وَ مَنْ غَزَا يُرِيدُ عَرَضَ الدُّنْيَا أَوْ نَوَى عِقَالًا لَمْ يَكُنْ لَهُ إِلَّا مَا نَوَى.

با این حساب آیا جا دارد صورت کارهای خوب ما، ما را گول بزند و خیال کنیم علی آباد هم شهری است؟!

با این کتاب آیا جا دارد از صورت کارهای بزرگ دیگران شگفت زده شویم که بله فلانی چنین کرده و چنان کرده و دنیایی را به سر انگشتش چرخانده؟

البته این یک قسمت مشکل است. هنوز شرایط دیگری هم هست به این روایت هم توجه کنید:

همانا ارزش کارها با نیت سنجیده می‌شود و پایان کار!

إنّما الأعمال‏ بالنّيات‏ و الخواتيم.

پس من و شما کجاییم؟!

جهت دیگر اهمیت نیت این است که آفت به هر چیزی برسد خرابش می‌کند، چه پوسته باشد و چه مغز.

اما سرایت آفت به مغز چندان آسان نیست و اصلا بعضی از آفتها نمی‌توانند به مغز و هسته سرایت کنند.

یکی از شایع‌ترین و بدترین آفتهای عمل، ریا است.

آیا آفت ریا می‌تواند به خود نیت که هسته عمل است سرایت کند؟! (نیت ریا که از اساس گندیده است به او کاری نداریم)

در روایات آمده است نیت مؤمن بهتر از عملش است این مطلب اساسی چند جهت دارد که یکیش این است که آفت ریا، نمی‌تواند به نیت سرایت کند؛ چون نیت از همه پوشیده است و ریا بردار نیست. این هم دو تا روایت جالب:

نِيَّةُ الْمُؤْمِنِ خَيْرٌ مِنْ عَمَلِهِ فَسَأَلْتُهُ عَنْ مَعْنَى ذَلِكَ فَقَالَ الْعَمَلُ يَدْخُلُهُ الرِّيَاءُ وَ النِّيَّةُ لَا يَدْخُلُهَا الرِّيَاء

امام علیه السلام فرمود نیت مؤمن بهتر از کارش است. از امام معنی این جمله را پرسیدم، حضرت فرمود در کار انسان ریا داخل می‌شود، اما در نیت ریا داخل نمی‌شود.

عَنْ زَيْدٍ الشَّحَّامِ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع إِنِّي سَمِعْتُكَ تَقُولُ نِيَّةُ الْمُؤْمِنِ خَيْرٌ مِنْ عَمَلِهِ فَكَيْفَ تَكُونُ النِّيَّةُ خَيْراً مِنَ الْعَمَلِ قَالَ لِأَنَّ الْعَمَلَ رُبَّمَا كَانَ رِيَاءَ الْمَخْلُوقِينَ وَ النِّيَّةُ خَالِصَةٌ لِرَبِّ الْعَالَمِينَ فَيُعْطِي عَزَّ وَ جَلَّ عَلَى النِّيَّةِ مَا لَا يُعْطِي عَلَى الْعَمَلِ

زید شحام گفت به امام صادق علیه السلام عرض کردم من از شما شنیدم که می‌فرمودید نیت مؤمن بهتر از کارش است. چگونه نیت بهتر از کار است؟ حضرت فرمود برای این که کار چه بسا برای ریای به مخلوقین باشد، ولی نیت خالص برای پروردگار جهانیان است، بنا بر این خداوند عز و جل آن پاداشی که بر طبق نیت می‌دهد بر طبق عمل نمی‌دهد.

با مطالب یاد شده (یعنی اصالت نیت در ارزش و اصالت نیت در خلوص) روشن شد که نیت حسابی مهم است. اما نیت باز هم از این مهم‌تر است…

نیت این قدر مهم است که اگر حقیقتا نیت کار خوب باشد اما توفیق عملی کردن آن را هم نداشته باشی باز هم به حسابت نوشته می‌شود.

مثلا پیش از خواب تصمیم واقعی داری که برای نماز شب بیدار شوی اما به خاطر شدت خستگی و… خواب می‌مانی، خداوند نه تنها نماز شب را به حسابت می‌نویسد که بماند، هر نفسی هم که می‌کشی تسبیح می‌نویسد و خود خوابت را هم صدقه حساب می‌کند.

قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع إِنَّ الْعَبْدَ لَيَنْوِي مِنْ نَهَارِهِ أَنْ يُصَلِّيَ بِاللَّيْلِ فَتَغْلِبُهُ عَيْنُهُ فَيَنَامُ فَيُثْبِتُ اللَّهُ لَهُ صَلَاتَهُ وَ يَكْتُبُ نَفَسَهُ تَسْبِيحاً وَ يَجْعَلُ نَوْمَهُ عَلَيْهِ صَدَقَةً.

امام صادق علیه السلام فرمود: واقعا که بنده از روز نیت می‌کند که در شب نماز شب بخواند، اما خواب بر چشمانش غلبه پیدا می‌کند و خواب می‌ماند. در این صورت خداوند هم برایش نمازش را می‌نویسد و هم هر نفسش را تسبیح می‌نویسد و هم خوابش را صدقه قرار می‌دهد

عجب تجارت سودآوری!

این هم یک جهت که نیت مؤمن بهتر از عملش هست.

اما مسئله بالاتر از این است؛ چرا که مؤمن هم آرزوها و هم نیتهای خیر فراوانی دارد که فرصتش را پیدا نمی‌ٔکند. البته کافر هم همین طور. برای همین نیت مؤمن بهتر و افضل از عملش هست و نیت کافر هم بدتر از عملش.

عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع أَنَّهُ كَانَ يَقُولُ‏ نِيَّةُ الْمُؤْمِنِ أَفْضَلُ مِنْ عَمَلِهِ وَ ذَلِكَ لِأَنَّهُ يَنْوِي مِنَ الْخَيْرِ مَا لَا يُدْرِكُهُ وَ نِيَّةُ الْكَافِرِ شَرٌّ مِنْ عَمَلِهِ وَ ذَلِكَ لِأَنَّ الْكَافِرَ يَنْوِي الشَّرَّ وَ يَأْمُلُ مِنَ الشَّرِّ مَا لَا يُدْرِكُهُ‏.

از امام باقر نقل شده است که آن حضرت می‌فرمود نیت مؤمن از کارش برتر است و این به دلیل این است که او از کارهای خیر چیزهایی را نیت می‌کند انجام دهد که به انجام آن نمی‌رسد و نیت کافر نیز بدتر از کارش است و این به دلیل این است که کافر نیت انجام شر می‌کند و آرزو دارد کارهای شری را انجام دهد که به آن نمی‌رسد.

اصلا با این که مؤمن و کافر در مدت محدودی در دنیا کار خوب و بد کرده‌اند، اما سرانجامشان بهشت و جهنم ابدی است، ریشه‌اش همین است.

قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع‏ إِنَّمَا خُلِّدَ أَهْلُ النَّارِ فِي النَّارِ لِأَنَّ نِيَّاتِهِمْ كَانَتْ فِي الدُّنْيَا أَنْ لَوْ خُلِّدُوا فِيهَا أَنْ يَعْصُوا اللَّهَ أَبَداً وَ إِنَّمَا خُلِّدَ أَهْلُ الْجَنَّةِ فِي الْجَنَّةِ لِأَنَّ نِيَّاتِهِمْ كَانَتْ فِي الدُّنْيَا أَنْ لَوْ بَقُوا فِيهَا أَنْ يُطِيعُوا اللَّهَ أَبَداً فَبِالنِّيَّاتِ خُلِّدَ هَؤُلَاءِ وَ هَؤُلَاءِ ثُمَّ تَلَا قَوْلَهُ تَعَالَى‏ قُلْ كُلٌّ يَعْمَلُ عَلى‏ شاكِلَتِهِ‏ قَالَ عَلَى نِيَّتِهِ‏.

امام صادق علیه السلام فرمود: همانا اهل آتش یعنی جهنمیان، مخلّد در آتش شدند و تا ابد در آتش عذاب می‌شوند برای این که نیتهای آنان این بود اگر در دنیا مخلّد و همیشگی باشند خدا را همیشه معصیت کنند.

و همانا اهل بهشت مخلّد در بهشت شدند و تا ابد در بهشت می‌مانند برای این که نیتهای آنان این بود اگر در دنیا بمانند خدا را همیشه اطاعت کنند.

پس به سبب نیتها، آنها همیشه در جهنم می‌مانند و اینها همیشه در بهشت می‌مانند.

سپس حضرت این آیه قرآن را تلاوت کرد که: همه بر طبق شاکله خودشان کار می‌کنند. حضرت فرمود شاکله همان نیت است، یعنی همه بر طبق نیت خودشان کار می‌کنند و در نتیجه مطابق آن پاداش می‌گیرند.

روی این حسابم اگر واقعا به صدق نیت از خدا بخواهی که دست و بالت را باز کند تا کارهای خوب کنی همین دعایت برای این که تمامی ثوابهای مورد نظر به حسابت نوشته شود، بس است.

عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِنَّ الْعَبْدَ الْمُؤْمِنَ الْفَقِيرَ لَيَقُولُ يَا رَبِّ ارْزُقْنِي حَتَّى أَفْعَلَ كَذَا وَ كَذَا مِنَ الْبِرِّ وَ وُجُوهِ الْخَيْرِ فَإِذَا عَلِمَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ ذَلِكَ مِنْهُ بِصِدْقِ نِيَّةٍ كَتَبَ اللَّهُ لَهُ مِنَ الْأَجْرِ مِثْلَ مَا يَكْتُبُ لَهُ لَوْ عَمِلَهُ إِنَّ اللَّهَ وَاسِعٌ كَرِيمُ‏.

امام صادق علیه السلام فرمود: به راستی که بنده مؤمن فقیر می‌گوید ای خدای من، به من هم روزی بده تا این که فلان کار خوب و فلان کار خوب را انجام بدهم.

پس هنگامی که خداوند عز و جل بداند این گفته‌اش از روی صدق نیت است، از پاداش‌های الهی مقداری که اگر عمل کرده بود، برای او می‌نویسد. به راستی که خدا رحمتش گسترده است و خودش کریم است

حالا یک پرونده عجیب و غریب در قیامت را ببینید پرونده کارهای نکرده. عجیب نیست؟!

عَنْ أَبِي الْحَسَنِ الرِّضَا ع قَالَ إِذَا كَانَ يَوْمُ الْقِيَامَةِ أُوقِفَ الْمُؤْمِنُ بَيْنَ يَدَيْهِ فَيَكُونُ هُوَ الَّذِي يَلِي حِسَابَهُ فَيَعْرِضُ عَلَيْهِ عَمَلَهُ فَيَنْظُرُ فِي صَحِيفَتِهِ فَأَوَّلُ مَا يَرَى سَيِّئَاتُهُ فَيَتَغَيَّرُ لِذَلِكَ لَوْنُهُ وَ تَرْتَعِشُ فَرَائِصُهُ وَ تَفْزَعُ نَفْسُهُ ثُمَّ يَرَى حَسَنَاتِهِ فَتَقَرُّ عَيْنُهُ وَ تُسَرُّ نَفْسُهُ وَ تَفْرَحُ رُوحُهُ ثُمَّ يَنْظُرُ إِلَى مَا أَعْطَاهُ مِنَ الثَّوَابِ فَيَشْتَدُّ فَرَحُهُ ثُمَّ يَقُولُ اللَّهُ لِلْمَلَائِكَةِ هَلُمُّوا الصُّحُفَ الَّتِي فِيهَا الْأَعْمَالُ الَّتِي لَمْ يَعْمَلُوهَا قَالَ فَيَقْرَءُونَهَا فَيَقُولُونَ وَ عِزَّتِكَ إِنَّكَ لَتَعْلَمُ أَنَّا لَمْ نَعْمَلْ مِنْهَا شَيْئاً فَيَقُولُ صَدَقْتُمْ نَوَيْتُمُوهَا فَكَتَبْنَاهَا لَكُمْ ثُمَّ يُثَابُونَ عَلَيْهَا.

امام رضا علیه السلام فرمود: هنگامی که روز قیامت شود خداوند مؤمن را جلو خودش نگه می‌دارد، پس خود خداست که حساب مؤمن را رسیدگی می‌کند و اجازه نمی‌دهد فرشتگان دخالت کنند.

سپس پرونده عمل مؤمن را بر مؤمن عرضه می‌کنند و او به پرونده نگاه می‌کند.

اول چیزی که می‌بیند کارهای بدش است، رنگ مؤمن از ناراحتی تغییر می‌کند و دست و پایش به لرزه می‌افتد و ترس به جانش می‌افتد.

سپس کارهای خوبش را می‌بیند، پس چشمش روشن می‌شود و نفسش شادمان می‌گردد و روحش خوشحال می‌شود.

سپس به ثوابهایی که خدا برایش نوشته می‌نگرد، پس خوشحالیش زیاد می‌شود.

سپس خداوند به فرشتگان می‌گوید پرونده کارهایی که نکرده، بیاورید. فرشتگان پرونده را می‌آورند و مؤمن می‌خواند و می‌گوید سوگند به عزت خودت تو خوب می‌دانی که ما چیزی از این کارهایی که در پرونده ثبت شده انجام ندادیم، چطور چنین توابهایی برای ما نوشته‌ای؟

خداوند می‌فرماید راست گفتید اما شما نیت کردید که این کارها را انجام دهید ما هم آنها را برای شما نوشتیم.

سپس خداوند ثواب کارهای نکرده را به آنها می‌دهد.

دیگر وقتش است که دست به کار شویم از سر صدق خطاب به اصحاب امام حسین علیه السلام بگوییم:

یا لیتنا کنا معکم

ای کاش ما با شما بودیم و شما را یاری می‌کردیم

خب معلوم شد که نیت هم حساب و کتاب دارد، شایدم دقیق‌تر از خود عمل. اما یک چیزی اینجا هست و آن هم این که خداوند به فضلش نیت کار بد را تا وقتی که انجامش نداده‌ام به پایم نمی‌نویسد. البته این، هم مال جود و کرمش است و هم، خودش فرصت دادن برای برگشت است.

أَنَّ ابْنَ آدَمَ إِذَا هَمَّ بِالْحَسَنَةِ كُتِبَتْ لَهُ حَسَنَةٌ وَ إِذَا هَمَّ بِالسَّيِّئَةِ لَمْ يُكْتَبْ عَلَيْهِ شَيْ‏ءٌ حَتَّى يَعْمَلَ.

به راستی که فرزند آدم هنگامی که تصمیم به انجام کار خوب بگیرد، برای او حسنه‌ای نوشته می‌شود و هنگامی که تصمیم به انجام کار بد بگیرد، برای نوشته نمی‌شود تا این که آن کار بد انجام دهد آن گاه برایش نوشته می‌شود.

فکر کنم با این چند تا نکته، فرمول حل یک سری مسایل دیگر هم به دست آمد.

در دعای ندبه می‌خوانیم:

بَعْدَ أَنْ شَرَطْتَ عَلَيْهِمُ الزُّهْدَ فِي دَرَجَاتِ هَذِهِ الدُّنْيَا الدَّنِيَّةِ وَ زُخْرُفِهَا وَ زِبْرِجِهَا فَشَرَطُوا لَكَ ذَلِكَ وَ عَلِمْتَ مِنْهُمُ الْوَفَاءَ بِهِ فَقَبِلْتَهُمْ وَ قَرَّبْتَهُمْ وَ قَدَّمْتَ [وَ قَدَّرْتَ‏] لَهُمُ الذِّكْرَ الْعَلِيَّ وَ الثَّنَاءَ الْجَلِيَّ وَ أَهْبَطْتَ عَلَيْهِمْ مَلَائِكَتَكَ وَ أَكْرَمْتَهُمْ [كَرَّمْتَهُمْ‏] بِوَحْيِكَ وَ رَفَدْتَهُمْ بِعِلْمِكَ وَ جَعَلْتَهُمُ الذَّرَائِعَ [الذَّرِيعَةَ] إِلَيْكَ وَ الْوَسِيلَةَ إِلَى رِضْوَانِكَ

اول، شرط خداوند است که باید اولیا او در این دنیا زاهد باشند.

دوم، پذیرش این شرط از سوی اولیا است.

سوم، خداوند از پیش می‌داند که اولیائش به این شرط وفادارند.

چهارم، اصلا پیش از فرصت عمل خداوند این شرط را عملی شده می‌شمارد.

اینجاست که در مرحله پنجم پاداش پیشاپیش هم حل می‌شود و…

خب در این جملات چند تا پاداش پیشاپیش است: یکی این که پیشاپیش اولیائش را مقرب کرد، دوم این که هنوز خبری نشده مدح و ثنایشان کرد، سوم آنها را برای خلافت انتخابشان کرد، چهارم این که علم خاصش را به آنها داد و پنجم هم این که اصلا آنها را وسیله رسیدن دیگران به رضوانش قرار داد.

یک مطلب را در گوشی بشنوید با این حساب مسئله آفرینش علیینی و سجیینی حل شد یا نه؟! نکنه این هم از همان پاداش‌های پیشاپیش باشد!

حالا که این قدر نیت نیت کردیم یک مطلب کوچک دیگر هم بگویم و ببندم البته کوچک که چه عرض کنم.

هر کاری که می‌کنیم با یاری و کمک خداست. اما یاری خدا اندازه‌اش برای همه یکسان نیست، کم و زیاد دارد.

امام صادق علیه السلام می‌فرماید: کمک و یاری خدا فقط به اندازه نیت مردم است، کسی نیتش در کار خیر درست و حسابی باشد، یاری خداوند هم به تمام و کمال است و کسی که نیتش بلنگد به همان اندازه که نیتش می‌لنگد یاری خداوند هم کم می‌شود.

عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِنَّمَا قَدَّرَ اللَّهُ عَوْنَ الْعِبَادِ عَلَى قَدْرِ نِيَّاتِهِمْ فَمَنْ صَحَّتْ نِيَّتُهُ تَمَّ عَوْنُ اللَّهِ لَهُ وَ مَنْ قَصُرَتْ نِيَّتُهُ قَصُرَ عَنْهُ الْعَوْنُ بِقَدْرِ الَّذِي قَصَّرَ.

پس حساب همه ما روشن شد و گیر کارمان هم معلوم.

اصلا اگر نیت درست و حسابی باشد در هیچ کاری کم نمی‌آوریم. شاید معنای این روایت هم این باشد:

مَا ضَعُفَتْ نِيَّةٌ عَنْ نِيَّةٍ.

مشکل روایات استطاعت (در باب توحید و نه حج) کلیدش در این نکته است که در حوزه یاری خداوند (و قدرت ما بر کار) اصالت با نیت است.

با این حساب و کتابهایی که در الاعمال بالنیات گفتیم یک خدمت جانانه هم به فساق و فجار کردیم!

چه جوری؟!

خب همه از زحمت طاعت خدا راحت شدند و دستشان هم در معصیت باز؛ چرا آدم باید این قدر برای کارهای خوب زحمت بکشد و یا از گناهان دوری بکند؟!

حاجی برو دلت را صاف کن و هر کاری خواستی بکن! ظاهر که مهم نیست!

عجب! راحت شدیم دیگر!

بله راحت شدیم اما یک مطلب یادمان رفت و آن هم این که این دل صاف، یعنی صدق نیت، یعنی واقعا اگر فرصت پیدا کردم کار خوب بکنم، و یعنی وقتش هم که رسید، در انجام کار خوب تردید نکنم.

پس حاجی راست است برو دلت را صاف کن اما…

خدا لعنت کند شیطان را فقط یک راه انحرافی کوچیک بود اما پایانش ته جهنم.

این که برای سود بیشتر کجا سرمایه بگذاریم، شگرد اصلی تجارت است، هم در تجارت دنیا و هم در تجارت آخرت.

هر جایی سود سرمایه بیشتر باشد، سرمایه گذاری هم عاقلانه‌تر است.

نیت سرمایه‌ای رایگان است، یعنی سرمایه‌ای است که در دسترس همگان است.

اما این سرمایه، سودی بی‌پایان دارد.

توجه کنید:

عَلَى قَدْرِ النِّيَّةِ تَكُونُ مِنَ اللَّهِ الْعَطِيَّةُ (تصنيف غرر الحكم و درر الكلم  316/ 4/1594).

بخشش از جانب خداوند، به مقدار نیت (هر فردی) است.

لَا يُقَنِّطَنَّكَ تَأْخِيرَ إِجَابَةِ الدُّعَاءِ فَإِنَّ الْعَطِيَّةَ عَلَى قَدْرِ النِّيَّةِ وَ رُبَّمَا تَأَخَّرَتِ الْإِجَابَةُ لِيَكُونَ ذَلِكَ أَعْظَمَ لِأَجْرِ السَّائِلِ وَ أَجْزَلَ لِعَطَاءِ النَّائِلِ (تصنيف غرر الحكم و درر الكلم311/ (3769/6

هرگز تأخیر اجابت دعا تو مأیوس نسازد. چرا که مسلما بخشش مطابق اندازه نیت است. (پس تردیدی در اجابت و پاسخ مکن) و چه بسا اجابت به تأخیر افتاده تا این که اجر سائل بزرگتر و پاداش و عطا چرب‌تر گردد.

پس اگر در تجارت با خدا ورشکسته هستیم، مال این است که درست سرمایه گذاری نکردیم.

یعنی نیت ما در طلب و گدایی، صادقانه نبوده و اگر هم واقعا نیتی داشته‌ایم چندان بلند نبوده است.

پس خوشا به تجارت بلند همتان!

و گوارا باید سود تجارتشان!

در مطلبی با عنوان «رحمت بی‌پایان و خواسته محدود؟!» گذشت که بر اساس رحمت گسترده و خزینه بی‌پایان الهی و سفره بی انتهای جود و کرم، کم خواستن از او بی معرفتی است.

گفتیم برای همین هم معنا ندارد که خواسته من محدود به این زمان بشود!

لذا در برخی از دعاها از خداوند می‌خواهیم که:

 (خداوندا) از طرف من، در این زمان و در همه زمانها، درود فراوان و سلام، به ارواح و اجساد محمد و اهل بیتش برسان.[1]

چه خوب است که بر اساس همین ادبیات، به ساحت مقدس بقیة الله الاعظم عرض ادبی و ارادتی داشته باشیم:

سلام و صلوات بر مهدیِّ خالق و هادیِّ خلایق…

سلام بر او… در این زمان که روز جمعه است و متعلق به او…

سلام بر او… در هر زمانی دیگر…

سلام بر او… چه در زمانی که به یاد او هستم…

سلام بر او… چه در زمانی که غافلم و او را فراموش کرده‌ام…

سلام بر او… چه در زمانی به او پشت کرده و قلبش را شکسته‌ام…

سلام بر او… چه در زمانی که غرق گناه و معصیتم…

شاید سلام این زمان من، در آن زمانها بهانه‌ای شود…

بهانه‌ای شود برای این که دستم را بگیرد…

دستم را بگیرد و از گرداب معصیت بیرون آورد…

نه، شاید…

شاید این بهانه، نگذارد که دامنم آلوده نگردد…

که آلودگی همه جا بد است و شرم‌آور…

اما هنگامی با لطف و عطای او زنده‌ام…[2]

هنگامی حول و قوه‌ام از اوست…[3]

هنگامی…

معصیت او دیگر شرم‌آورترین و ننگین‌ترین است!!!

پس از اعماق جان فریاد می‌زنم:

سلام بر تو در این زمان…

سلام بر تو در همه زمانها…

به این امید که من چشمانت را ابری نکنم…

به این امید با شمشیر تو، قلبت را زخمی نکنم…

به این امید که سایه پدری تو از سرم کم رنگ نگردد…

به این امید که به برکت این سلام از رسوایی گناه در دنیا و آتش دوزخ در قیامت نجات یابم…

سلام بر تو در این زمان…

و سلام بر تو در همه زمانها…

این یکی از نکته‌های پنهان در «سلام بر او در این زمان و در همه زمانها» بود.

پس…

اللَّهُم‏كُنْ لِوَلِيِّكَ الْحُجَّةُ بْنُ الْحَسَن‏ فِي‏هَذِهِ السَّاعَةَ وَ فِي كُلِّ سَاعَةٍ وَلِيّاً وَ حَافِظا…

در مطلبی با عنوان «رحمت بی‌پایان و خواسته محدود؟!» گذشت که بر اساس رحمت گسترده و خزینه بی‌پایان الهی و سفره بی انتهای جود و کرم، کم خواستن از او بی معرفتی است. برای همین هم معنا ندارد که خواسته من محدود به این زمان بشود!

این ادبیات نکات پنهان و نهفته‌ای دارد.

بر همین اساس در برخی از دعاها از خداوند می‌خواهیم که:

(خداوندا) از طرف من، در این زمان و در همه زمانها، درود فراوان و سلام، به ارواح و اجساد محمد و اهل بیتش برسان.[1]

پس با همین ادبیات بر آن یار سفر کرده سلام می‌کنیم…

سلام بر او… در این زمان که به یمن او جان در بدن دارم و روزی او را می‌خورم…

سلام بر او… در هر زمانی دیگر…

سلام بر او… چه در زمانی که به او زنده‌ام…

سلام بر او… چه زمانی که…

زمانی که…

زمانی که… اجلم فرا رسد…، زمانی که… در دل خاک جای گیرم…

سلام بر او… زمانی که دیگر نیستم…

دیگر نیستم… اما…

اما او هست…

او هست تا وعده الهی را به سرانجام برساند…

خدا کند که بیایی…

خدا کند که بیایی… پیش از آن که من سر به خاک تیره گذارم…

خدا کند که بیایی… بیایی تا من…

تا من چشم به پایت دوزم…

و پیشانی بر خاک پایت سابم…

و خود بر تو سلام کنم…

اما…، اما اگر…

اما اگر پیش از آمدنت اجلم فرا رسید…

باز هم سلام بر تو…

سلام بر تو در تک تک لحظه‌هایت…

سلام بر تو…، سلام بر تو از من…

سلام بر تو از منی که با حسرت و افسوس… پیش از دیدن تو و چشیدن ظهورت… خاک چشمش را پر کرده…

سلام بر تو از منی که بر تو سلام نکرده… زبان در کام مرگ کشیده…

سلامی که هیچ گاه پایان نیابد…

سلامی که برکاتش در گور زنده‌ام کند…

سلام بر تو در این زمان…

سلام بر تو در همه زمانها…

این یکی از نکته‌های پنهان در «سلام بر او در این زمان و در همه زمانها» بود.

پس…

اللَّهُم‏كُنْ لِوَلِيِّكَ الْحُجَّةُ بْنُ الْحَسَن‏ فِي‏هَذِهِ السَّاعَةَ وَ فِي كُلِّ سَاعَةٍ وَلِيّاً وَ حَافِظا…

پیش از این در دو مطلب با عنوان «سلام بر تو در زمان طاعت و گناه» و «سلام بر تو در زمان حیات و ممات»  با دو ادب از سلام بر خورشیدآفرینش آشنا شدیم.

اما ادب و آداب فراوانی است که شناخته نشده تا چه رسد به بیانش!

چاق سلامتی با دوست، یا مدح و ثنای محبوب، مقدماتی دارد و شرایطی.

وقتی آدم به کسی خیانتی کرده، تحیت و سلام به او هم مشکل می‌شود. اصلا با چه رویی به چشم او نگاه کنیم تا چه رسد به عرض ادب!

این وضعِ خیانت است، اما اگر کار ما به جنایت رسیده باشد که دیگر واویلاه!

حالا ما با پدرمان امام زمان علیه السلام خیانت کردیم یا جنایت؟! بماند…

اگر بخواهیم همین طور پشت به او بکنیم و برویم که سر از ته جهنم درمی‌آوریم…

اگر هم بخواهیم رو به او کنیم که رویی نمانده…

پس باید فکر چاره‌ای کرد.

چاره‌اش را هم خودشان به ما یاد داده‌اند.

در مطلبی با عنوان «رحمت بی‌پایان و خواسته محدود؟!» گذشت که کم خواستن از خدا بی‌معرفتی به خداست.

حالا هم از همین کلک استفاده می‌کنیم و از جیب خلیفه بذل و بخشش می‌کنیم.

در یکی از زیارتهای امام زمان علیه السلام به ما یاد داده‌اند که این چنین بگوییم:

اللَّهُمَّ بَلِّغْ مَوْلَايَ صَاحِبَ الزَّمَانِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِ عَنْ جَمِيعِ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ، فِي مَشَارِقِ الْأَرْضِ وَ مَغَارِبِهَا، وَ بَرِّهَا وَ بَحْرِهَا، وَ سَهْلِهَا وَ جَبَلِهَا، حَيِّهِمْ وَ مَيِّتِهِمْ، وَ عَنْ وَالِدَيَّ وَ وُلْدِي، وَ عَنِّي، مِنَ الصَّلَوَاتِ وَ التَّحِيَّاتِ…

خداوندا به ارباب من، صاحب زمان، صلوات‌ها و تحیت‌ها… برسان…

البته که تو اهل کرمی و جودت بی‌پایان…

و صد البته که او هم شایسته برترین صلواتها و تحیت‌ها…

خداوندا صلوات و تحیاتت را به ارباب برسان…

از جانب چه کسی و از طرف کی؟!

از طرف من!!!

من…!

منِ روسیاهِ خطاکار…!

خطاکاری که شمارش خیانتها و جنایتهایش را نمی‌دادند…!

جود و کرم و خدا که درست است.

اهلیت مولا و ارباب هم برای هر سلام و صلواتی حرف ندارد.

اما این سلام و صلوات از جانب من باشد!!!

این دیگر شرم دارد و خجالت!

آخر سنخیتی میان معدن عصمت و آلوده‌ی به گناه نیست!

باید چاره‌ای کرد…

اول خودم را قایم می‌کنم و دیگران را پیش می‌کشم.

خداوندا سلام و صلواتت را از جانب…

از جانب من؟!

از جانب من، نه!

سلام و صلواتت را از جانب همه مردان و زنان با ایمان…

چه مناطق شرقی زمین و چه در مناطق غربی آن…

چه در خشکی‌ها و چه در مناطق دریایی و ساحلی…

چه در دشتها و چه در کوهستانها…

خداوندا سلام و صلواتت را از جانب همه اینها بفرست…

همه اینها، حتی یک نفر از اهل ایمان از قلم نیفتد…

آخر همه ما یک خانواده‌ایم!

آخر همه ما یک پدر داریم!

مهربان پدر معنوی و روحانی همه ما امام زمان است!

حالا که قرار است عرض ادب به او داشته باشم پس چه بهتر که دست جمعی عرض ادب داشته باشیم!

فراموش کردم، این جمع ناقص است، این خانواده هنوز کامل نشده…

اهل ایمان که منحصر به اینها نیستند…

اهل ایمان هم زنده‌ها هستند و هم مرده‌ها…

پس خداوندا سلام و صلواتت را از جانب همه مؤمنان در نقطه نقطه کره زمین، چه آنها که الان روزی او را می‌خورند و چه آنها که سر به خاک گذاشته‌اند…

خداوندا سلام و صلواتت را بر مهدی صاحب زمان بفرست، البته از جانب من نه…

از جانب تمامی اعضای خانواده اهل ایمان…

مسلم در میان اعضای این خانواده اولیاء هستند، پاکان هستند، مقربان هستند دل‌شکستگان هستند و…

صلواتت را از جانب اینها بفرست که شایسته مهدی باشد و او بپذیرد.

خداوند توی این خانواده، یک چند نفری را هم سفارشی داخل کن…

پدرم و مادرم را که برایم زحمتها کشیده‌اند…

فرزندانم را که همه امیدم به آنهاست…

خوب می‌خواهم انسانیت خودم را نشان بدهم یا حداقل ادای انسان‌ٔها را دربیاورم و مروتی به نمایش بگذارم که او فتوت کند و دست رد بر سینه‌ام نزند.

اصلا ما همه یک خانواده‌ایم…

مگر می‌شود بقیه را فراموش کرد؟!

همه را جلو انداختم…

آخر سر هم یکی مانده که اعتبار و آبرویی ندارد…

او را هم یواشکی به این خانواده می‌بندم…

خداوندا سلام و صلواتت را از جانت همه و همه و همه بر مهدی صاحب زمان برسان…

از جانب همه…

آخرینش هم یک نخاله است که از قلم افتاده…

آخر او خودش برای خودش آبرویی نگذاشته…

خداوندا آن نخاله را هم از قلم نینداز…

خداوندا از جانب من هم…

از جانب من هم به او…

از جانب من هم به او سلام برسان!!!

این همان سلام دادن با ادبیات در هم است!

میوه فروش در هم می‌فروشد تا نخاله‌ای برایش نماند.

خداوند تو هم در هم سلام و صلوات بفرست…

تا او در هم بخرد…

تا نخاله‌ای محروم نگردد!!!

اللَّهُمَّ بَلِّغْ مَوْلَايَ صَاحِبَ الزَّمَانِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِ عَنْ جَمِيعِ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ، فِي مَشَارِقِ الْأَرْضِ وَ مَغَارِبِهَا، وَ بَرِّهَا وَ بَحْرِهَا، وَ سَهْلِهَا وَ جَبَلِهَا، حَيِّهِمْ وَ مَيِّتِهِمْ، وَ عَنْ وَالِدَيَّ وَ وُلْدِي، وَ عَنِّي، مِنَ الصَّلَوَاتِ وَ التَّحِيَّاتِ زِنَةَ عَرْشِ اللَّهِ، وَ مِدَادَ كَلِمَاتِهِ وَ مُنْتَهَى رِضَاهُ، وَ عَدَدَ مَا أَحْصَاهُ كِتَابُهُ وَ أَحَاطَ بِهِ عِلْمُهُ.

اللَّهُمَّ أُجَدِّدُ لَهُ فِي هَذَا الْيَوْمِ وَ فِي كُلِّ يَوْمٍ عَهْداً وَ عَقْداً وَ بَيْعَةً لَهُ فِي رَقَبَتِي، اللَّهُمَّ فَكَمَا شَرَّفْتَنِي بِهَذَا التَّشْرِيفِ، وَ فَضَّلْتَنِي بِهَذِهِ الْفَضِيلَةِ، وَ خَصَصْتَنِي بِهَذِهِ النِّعْمَةِ. فَصَلِّ عَلَى مَوْلَايَ وَ سَيِّدِي صَاحِبِ الزَّمَانِ، وَ اجْعَلْنِي مِنْ أَنْصَارِهِ وَ أَشْيَاعِهِ وَ الذَّابِّينَ عَنْهُ، وَ اجْعَلْنِي مِنَ الْمُسْتَشْهَدِينَ بَيْنَ يَدَيْهِ، طَائِعاً غَيْرَ مُكْرَهٍ، فِي الصَّفِّ الَّذِي نَعَتَّ أَهْلَهُ فِي كِتَابِكَ، فَقُلْتَ: صَفًّا كَأَنَّهُمْ بُنْيانٌ مَرْصُوصٌ، عَلَى طَاعَتِكَ وَ طَاعَةِ رَسُولِكَ وَ آلِهِ عَلَيْهِمُ السَّلَامُ، اللَّهُمَّ هَذِهِ بَيْعَةٌ لَهُ فِي عُنُقِي إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ.